Doksanlı yıllar, yoğun çatışmaların yaşandığı, güney doğu illerinin, Olağan üstü Hal Yönetimi ile yönetildiği yıllardı. Bazı evrensel insan hak ve özgürlükleri askıya alınmıştı. Siyası suçlara olağan mahkemeler değil, olağanüstü mahkemeler bakardı. Olağan üstü halle yönetilen illerde, sakıncalı görülen yayın organlarının dağıtımı, satışı, yayınlanması, yasaklanmıştı.
Evinde yasak yayın bulundurduğu için gözaltına alınan, biri, emniyetteki ifadesinde yayını benden, bizim gazete dağıtım yerinden aldığını söylemişti. Onun ifadesi üzerine gelip beni de gözaltına almışlardı. Gece, değil, gündüz iki sivil polis, nazik bir şekilde beni emniyete davet etmişlerdi. Götürüldüğüm emniyette saatlerce gözüm bağlı bekletilmiştim. Çıkarıldığım savcılıkta, savcı ifademi almaya gerek görmeyerek serbest bırakmış. Takipsizlik kararı vermişti.
O yıllarda, olağanüstü halle yönetilen yıllarda, tanıdığım çok insan gözaltına alınmıştı. Hiç biri gece evlerinden adeta baskın yapılarak alınmamıştı. Hemen hepsi sivil polisler tarafından emniyete davet edilerek gözaltına alınmışlardı.
İşkence, kötü muameleyle alınan ifadeler sonrası gözaltındakiler, başka illerdeki Olağanüstü Hal Mahkemelerine gönderilmezlerdi. Buradaki Mahkemelere çıkarılırdı. Duruşmaya bakan mahkemeler, ileri sürülen terör suçunu işlediklerine karar vermesi halinde tutuklanmasına veya serbest bırakılmasına karar verirdi. Tutuklananlar sonradan Malatya devlet güvenlik mahkemesine sevk edilirdi. Gözaltına alınan insanlar apar topar Malatya’ya yargılanmak üzere götürülmezlerdi.
Gözaltına alınıp Malatya terör suçlarına bakan ağır ceza mahkemesine götürülmüş biri anlatmıştı. Sıkıyönetim, olağan üstü koşulların yaşandığı o günlerdeki, hukukun, adaletin, bu günkünden daha çok olduğunu söyleyerek başladığı konuşmasında,’ Emniyet Müdürlükleri tarafından izlenip, düzenlenen dosyalar, raporlar, Terör suçlarına bakan özel ağır ceza mahkemelerine gönderilmektedir. Gönderilen dosyalara bakan Özel Ağır ceza mahkemelerinin savcıları tarafından alınan karar üzerine şahısların bulunduğu illerde, sıkıyönetim koşullarında bile görülmeyen, gözaltılar yapılmakta, gözaltının yapıldığı aile ile çevreye korku salınarak, yaşamlarında unutulmayacak izler bırakılmaktadır. İllerde mahkemeler, hâkimler dururken, gözaltındakiler, uzaklara, başka illerdeki özel yetkili mahkemelere gönderilmektedirler. Emniyetteki sorgulamalarda, yapılmayan kötü muamele, Bu süreçte gözaltına alınanların başka illere gönderilmesi, o süreci yaşamaları ile yapılmaktadır. Hukuk devletlerinde, hukuk, insan hak ve özgürlüklerini genişleterek, koruma altına alırken, hukuk devleti olan bizde, bu aynı ölçüde yapılmaz. Hukuk Devletleri, temel hak ve özgürlükler kapsamında sayılan, basın açıklamalarını, yürüyüşlere katılmayı, slogan atmayı, siyasi düşüncelerini açıklamayı, siyasilerle siyasi diyaloga girmeyi, kısacası, şiddete dayanmayan sokak eylemlerini, suç saymaz. Bir hukuk devleti olan ülkemizde, bu evrensel hukuk kurallarına yeterince uyulmaz. Gözaltılar, açılan davalar, savcılıklar tarafından düzenlenen iddianameler, emniyet müdürlükleri, tarafından düzenlenen raporlarla gerçekleşmektedir. Benim ve arkadaşlarımın iddianameleri, tamamen emniyet müdürlüğünün düzenlediği raporlar doğrultusunda düzenlenmişti.’ Diyerek açıklamalarda bulundu.
İki binli, son yıllarda, Tunceli’ye atanan son 4 Emniyet Müdürleri, geçmiş yılların halkla, Emniyet Müdürlüğü arasındaki güvensizliği, soğukluğu, uzaklığı, gidermek, halkı kazanmak için çok çaba sarf ettiler. Asli görevlerinin yanında halkın sorunları ile de yakından ilgilendiler. Tabuları kırarak açılımlar yaptılar. Giderek halkın güvenini kazanarak, halkla güvenlik kuvvetleri arasındaki, uzak durmayı, soğukluğu, büyük ölçüde giderdiler. Emniyet güçlerinin, polisin, halka, nazik, sıcak, davranmasını sağladılar. Emniyetin kapılarını halka açtılar. İşkenceye, kötü muameleye izin vermediler.
Görevdeki Emniyet Müdürümüz, halkın güvenini kazanan uygulamaları ile açılımları, daha ileri boyutlara taşıyarak, halkın, büyük ölçüde güvenini, kazandı.
Geçmiş yıllara oranla bu günün emniyet yetkilileri, yurt dışında eğitim almış. Birikimli, kültürlü, yöneticilerdir. Terörle Mücadele şubesinin başındaki yetkili müdürün, Amerika’da eğitim görmüş, uzman, bir yetkili olduğu söylenmektedir.
Açılımlarını sürdüren Emniyet Müdürlüğü, Muharrem ayında, personelinin, Alevi kültürü, inancı, hakkında bilgi sahibi olması için Cem Evinin kapılarını personeline açmış. Bu güne kadar yapılmayanı cesurca yapmıştır.
Bütün bu güzel açılımların yanında, son zamanlarda yapılan, Emniyet Müdürünün de önüne geçemediği, sıkıyönetim, koşullarında bile uygulanmayan, hukukta, hukuk devletlerinde, yeri olmayan gözaltı uygulamaları, bu iyi niyetleri, yapılanları, beklentileri alıp götürmekte, gölgelemekte halkın büyük tepkisini çekmektedir.
Çatışmaların yoğun yaşandığı, Olağan üstü hal yönetimlerinin uygulamada olduğu yıllarda bile, gündüz bir iki sivil memurun, davet edercesine gözaltına aldığı kişiler için, hatta bir günde onlarca kişinin sokakta, iş yerinde adeta toplanıp gözaltına alınmasına rağmen halkın tepki gösterdiği, engellemeye çalıştığı, örneğine rastlanmamıştır. İnsanların uykuda olduğu saatlerde, gece yapılan göz altıların, toplumda yarattığı tepki, tahribat, halkın engel olacağı, müdahale edeceği gerekçesi ve tehlikesinden daha büyük bir tehlikedir.
Uygulamalar, yönetmelikler öyle emretse bile, bulundukları ilin koşullarını, ortamını çok yakından bilen yöneticiler, koşulları, ortamı göz önünde bulundurarak, uygulamanın, daha büyük sorunlara yol açmadan, halkı toplumu kırmadan, yeni suçlular yaratmadan, uygulanmasını sağlayabilirler.
Uzun yıllar sonrası, halkla, emniyet güçleri arasında sağlanan uzlaşıyı, konsensüsü, bozacak, yarardan çok, zarar veren uygulamalardan kaçınılmalıdır. Bu işlemlerin, göz altıların, tepki almayan yöntemlerle yapılmasına özen gösterilmelidir.
Sayın Valimizle, Sayın Emniyet Müdürümüzün, kendilerinden beklenen sorumluluğu, duyarlılığı,yerine getireceklerine, halkın sesine kulak vereceklerine inanıyoruz.
Fikri TAŞ
