18.inci yüzyılda Türkçe sözlükten üretilen, Avrupa Devletleri tarafından yönetim biçimi olarak adlandırılan cumhuriyet, egemenlik hakkının belli bir kişi veya aileye ait olduğu yönetimlerin karşıtıdır. Halkın çoğunluğuna, iradesine dayalı, demokratik yönetim biçimidir.
Ulusal Kurtuluş savaşı ile dünyaya bir örnek olan ülkemiz,89 yıl önce halkın yönetimi olan Cumhuriyeti kurdu.
Bu yıl, Cumhuriyetimizin 89 yaşını kutladık. Cumhuriyetin Cumhurbaşkanı, bütün Valiliklere gönderdiği bir genelge, emir ile Cumhuriyet Bayramının büyük bir katılım, büyük bir coşku ile kutlanması için her türlü hazırlığın yapılmasını istedi.
Cumhuriyetin başı Cumhurbaşkanı bunu isterken, Akara valisi ve onun gibi valiler, bu ulusal bayramın coşku ile kutlanmasını engellemek istediler. Devletin başı Cumhurbaşkanını dinlemeden bayramın coşku ile kutlanmasını engellemeye kalktılar. Kutlamak isteyenlerin, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi olduklarına bakmadan katılan herkesin üzerine su, biber gazı sıkarak kutlamalarını engellemeye çalıştılar.
Hâlbuki bu valiler, bulundukları makamlarda, Cumhurbaşkanını, devleti, dolayısı ile Cumhuriyeti temsil etmektedirler. Cumhuriyet tarihinde, Cumhuriyet kutlamalarının engellenmesi, engelleyen yöneticiler, Cumhuriyet tarihine bir ilk olarak geçmiş olmalıdırlar.
Bayramlar, bayramı sevdirecek özgürlükler içinde, istekle, arzu ile kutlanmalıdır. Özgürce, istekle yapılmayan kutlamalarda sevgi bağı kurulamaz.
Öğretmenlik yaptığım yıllarda, bayramlar, ilk, orta bütün okulların top yekûn katılması ile kutlanırdı. Günlerce yapılan hazırlıklarda, Asker gibi,’uygun adım, marş’ komutları ile günlerce toz toprak içinde, yürütülen örgecilere adeta işkence yapılırdı. Buda yetmezdi. Bayramda, protokolü asker gibi yürüyerek selamlamayan örgenciler için ikazlar yapılır. Öğretmenleri, okul idareleri sözlü eleştirilirlerdi.
Okullar, örgenciler, artıp alanlara sığmayınca bütün okulların katılımından vaz geçildi.
İlimizin bayram törenlerinin yapıldığı stadyumda, onarım çalışmaları yapıldığından, bayrama yetiştirilmediğinden, bu büyük bayramın bu büyük töreni, dar bir alanda, hükümet konağının önünde yapıldı.
Cumhuriyet Bayramımızın ayrılmaz bir etkinliği, Atatürk’ün, kutlamanın yapıldığı günün akşamında, Cumhuriyetin onuruna, şerefine sevenleri ile kadeh kaldırdığı Cumhuriyet kokteyli, Cumhurbaşkanı tarafından Çankaya Köşkünde verilirken, bir ilin valisi bu büyük bayramın büyük katılımlı kokteylini pastanede vereceğini açıkladı. Valiler, tarafından bulundukları illerde düzenlenen uygun salonlarda, Cumhuriyetin,89 yaş günü pastası kesilerek verildi.
Sayın Valimizin Polis Evinde verdiği kokteyle biz basın mensupları da davetliydik. Kokteylin düzenlendiği salon, Sayın Rektörümüzün eşi dışında Cumhuriyet kadınının olmadığı erkek katılımcılarla dolmuştu. Belediye başkanı dışında bütün protokol kokteyle katılmıştı. Daha önceki kokteyli kutlamalarda, içecekler, davetlilerin tercihlerine bırakılmıştı. Kokteyllerin menüsünde listenin başında yer alan alkollü içecekler, hemen bütün kokteyllerde davetlilere sunulurdu. Cumhuriyeti kutlamanın sevinci içinde, alkollü, alkolsüz içeceklerle kadehler kaldırılırdı.
Sayın Cumhurbaşkanımızın da Cumhuriyet için verdiği kokteylde misafirlerine ikram ettiği içeceklerin yanında alkollü içeceklerinde bulundurulduğu, davetlilerin tercihine bırakıldığı, basına yansımıştı. Yılın öğretmeni seçilip gittiğim Ankara’da yılın öğretmenleri için Çankaya Cumhurbaşkanlığı köşkünde düzenlenen kokteylde her türlü alkollü içecekler, davetlilere, bizlere ikram edilmişti.
Valiliğimizin düzenlediği kokteylde, alkollü içeceklerinde bulundurulacağını, ikram edileceğini düşünerek, salonda hizmet veren görevlilerden, alkollü içki istedim.’Maalesef içki yok .’Dediler. İnanamadım. Tekrar sordum.’Yok.’ dediler. Üzüldüm. Bu kadar anlamlı büyük bir bayramın, büyük bir kutlamasında, davetliler, özgürce istediği, tercih ettiği içeceği içemeyeceklerdi. Üstelik alkollü içecekler, kokteyllerin, özelliklede Cumhuriyet kokteyllerinin simgesi iken.
Devletin hapishanelerinde, Devletin koruması altındaki insanların, talep ettikleri özgürlükler için ölüme yatmaları,89 yıllık demokrasi, özgürlük, yönetimi olan Cumhuriyetin yaş gününde, insan olan herkesi üzmüş. Gelecekten yana endişelendirmişti.
Cumhuriyet kadınının, Alkollü içkilerin olmadığı, Cumhuriyetin 89 yaş kokteyli, alışık olduğumuz Cumhuriyet kokteyllerinden farklıydı. Belki de bir ilkti.
Fikri TAŞ
