Namaz da yoga da insanın hem interoseptif hem de proprioseptif duyularını harekete geçirir.
Bunlar hem fiziksel ve ruhsal donanımı hem de uzay-zaman döngüsünde vücudun konumunu daha iyi algılamasını içerir. Her ikisi de merkezi sinir sistemini pozitif yönde etkiler ve aktive eder. Biri ibadet diğeri ise bir öğretidir.
İkisinin de insanlık tarihi için katkıları yüksek. Her ne kadar yoganın Hindistan asıllı olduğu bilinse de 5000 yıl öncesi Pakistan’a dayanır. Namaz ise dört büyük dinin de benzer ibadetleri olan kökeni neredeyse bütün peygamberlere dayanan en eski ibadetlerden biri.
Yogada da, namazda da temel amaç insanın iç sesiyle, beden aracılığıyla bağlantı kurmak, yaratıcıyla iletişime geçmek. Onunla baş başa beden-zihin-ruh birlikteliğiyle anda kalıp, arınma hissetmek. Her ne kadar temel yoga amacından sapsa da asıl amaç tam olarak böyle başlıyor.
Tüm bu manevi faydalarının dışında elbette fiziksel katkısını da konuşmadan edemeyiz.
Belirli şekil ve pozisyonlar, vücudun içindeki sistemleri harekete geçiriyor. Bir hareket kalbe iyi gelirken diğer hareket böbreküstü bezlerini çalıştırır.
Öyleyse kişiler kendilerine ve hayatlarına uygun olanı seçip, her birinden faydalanabilmelidir.
Gelelim benzerliklerine;
1. Yoga matı / Seccade
Her ikisi içinde belirli bir alan ve yüzey gerekli. Yoga hareketleri için kaymaz ve güvenli bir alan, namaz içinse temiz belirli bir yöne konulmuş seccade. Her ikisi de hareketlerin yapılacağı alan için yere serilen bir materyal.
2. Balasana (çocuk pozisyonu) / Secde
Yogada çocuk pozisyonunda rahat ve doğal bir şekilde hareket etmeden, ayakların ve topukların üzerine oturup eller yanda olacak şekilde serbestçe yere konulur.
Secdede de durum ve akış aynı. Yaratıcı ile bağın en kuvvetli olduğu anlardan biridir. Yine aynı şekilde bir oturma ve serbest bırakma anı. Bilimsel açıklamalar gösteriyor ki bu cenin pozisyonuna benzer olan hem çocuk pozisyonu hem secde etme hali insanı fabrika ayarlarına götürüyor ve anne karnında olma hissi veriyor. Bu da bilinçaltında güvende olma ve huzurlu hissetmek için güzel bir zaman dilimi. Resetleniyor ve hatırlamaya başlıyorsunuz.
3. Uttasana (öne eğilme) / Rüku
Bu hareket esnasında eğilinir ve bekler konumda kalınır. Eller belin aşağısında, diz hizasındadır veya serbesttir. Her ikisinin de ortak noktası budur. Vücuda olan katkısı ise şöyle; bacak kaslarını güçlendirmek, gövde ve bel kaslarını esnetmek. Beyni sakinleştirmek ve stresin giderilmesinde yardımcı olmak.
Karaciğeri ve böbrekleri canlandırmak. Kalçaları ve dizleri güçlendirmek. Sindirimi geliştirmek.
4. Vajrsana / Son oturuş
Bağırsakları harekete geçiren, sırt ağrılarına iyi gelen ve şifalandıran bu hareket duadan ve meditasyondan önceki son harekettir. İç donanımı yavaşlatıp, özellikle hareketlerden sonra vücudun soğuma egzersizi yapması, kasları eski haline getirmek; yorulan ve parçalanan kasların onarımı için namazda da duaya hazırlık aşamasıdır. İntereosptif duyular yoğun olarak bu aşamada gerçekleşir.
5. Meditasyon / Dua
Her ikisinde de kişi; zihniyle baş başa kalır. Belirli taleplerde bulunur. Bir rahatlama hissi ve hazla dolar. Vücut bir süre akış halinde olup kalp ritmini hızlandırmıştır. Bu anda her iki durumda da dinlenmiş, nabız ideal seviyeye düşmüş ve duada ya da meditasyonda huşu halindedir.
Sağlığa olan katkısı ise kuşkusuz hem vücudu güçlendirmesi ve beraberinde mutluluk hormonlarının salgılanması… Belki mensubu olduğu dine karşı vazifesini yerine getirme duygusu veya gönüllü olduğu bir öğretiyi gerçekleştirmek. Bu da kişiye bir sonraki vakte veya derse karşı motivasyon
sağlıyor.
Ez cümle; her ikisi de gönüllülük ilkesi ile işlevsel.
6. Ruhu beslemek
Asıl amaç da budur. Dünyevi duygulardan, egodan, dualiteden uzaklaşıp arınmak ve iç huzura kavuşmak. Bu vücut ve zihin için teşekkür ve şükür halinde olmak demek. Minnet duymak. Aşırı tutkulardan, hırslardan ve kibirden uzaklaşıp yaratıcıyla olmak. Öz’ de yaşamak. Hakikati hatırlamak.
Kuşku yok ki gün geçtikçe insanlık namaza, yogaya veya benzer içeriklere daha fazla ihtiyaç duyuyor. İnsanlar teknolojinin gelişmesiyle ve iç içe olmasıyla yapay zekalardan, robotlardan bir farkla ayrılıyor; duyu ve duygularla…
Manevi hayat ve inanç sisteminin değeri insanlık geliştikçe ve dönüştükçe daha da artıyor.
İyi bir motivasyon ve yaşam sevinci katıyor insan zihnine ve ruhuna.
Dipnot olarak temennim şu ki; böyle aktivite ve ibadetlerde bu uygulamaları seçen insanlara karşı özeni ve saygıyı elden bırakmaz, yapılan tercihleri bir oraya bir buraya çekiştirmeyiz. Özünde konu aynı; kendini gerçekleştirmek ve hakikati aramak.
