FERHAT ARSLAN
Yıllardır uygulanan asimilasyon politikalarına rağmen Dersimliler, inanç ve kültürlerini yaşatmaya çalışıyor. Yöresel kıyafetleri ile Dersimliler özgün kültürlerini yaşatıyor.
Mezopotamya'nın kadim inançlardan biri olan Kızılbaş Alevi inancına mensup olan Kürtler, tüm asimilasyon politikalarına karşı kendi kültürünü koruyor. Alevi inancının merkezi olan Dersim'de binlerce yıllık giyim kuşam kültürü günümüze kadar sürerken, yıllardır bölgenin inanç ve kültürünün asimile edilme girişimlerine rağmen, yöreye özgü kültür halen direniyor. Dersim bölgesine özgü olan ve günlük yaşamda kullanılan ince tülbent, oyalı yazma, koyu renkli ipek başörtüleri, kış aylarında yünlü dokuma atkıları yöre halkı tarafından kullanılıyor. Çarşaf dışarıda başörtüsü olarak giyilirken, üstüne ince çit (yazma) bağlanmış fesler kullanılıyor ve üstüne de "izar" denilen beyaz bir tülbent örtülüyor.
Elbiselerin özellikleri
"Ev Bezi" denilen beyaz bezden iç gömlek, alacasından da ucu büzgülü topuklara uzanan diz donu yapılıyor. Renkli dokumadan yapılan önden düğmeli içlik ve içlik üzerine üst giysisi olarak üç ya da dört etekli entari giyiliyor. "Peşli"de denilen bu entarilerin kol ağızları (zilek) ise geniş. Bele kuşak, bunun üstüne de "kejik" denilen ucu püsküllü şerit sarılıyor. Kış aylarında çuhadan, sırma işlemeli salta ya da gocik ve hırka kullanılıyor. Şalvar ise, iş giysisi olarak giyiliyor. Ayakkabı olarak giyilen yüksek topuklu, nalçalı yerli 'kara kundura' bileği sarıyor. Ve ayağa giyilen nakışlı çoraplara ise, "çakkala" veya "menemse" deniyor.
Erkek Giyimi
İçlik, don ve kuşak, geleneksel iç giysilerini oluşturuyor erkeklerin. Üstte şalvar, tosya kuşak ve erkek saltası bulunuyor. Zenginler ise şalvarlarını çuhadan dikiyor. Üç etek ve kalın ak bezden dikilen mintana kırsal kesim erkek giyiminde de rastlanıyor. Bu giysiler gocik ve hırka ile tamamlanıyor. Çuhadan önü ikili cepkenin iki kolu, koltuk altından bileğe kadar açık olup soğuk havalarda ilikleniyor. Palto yerine kolsuz keçe kullanılıyor.
Dokumadan yapılan ve şal-şepik denilen giysi, bol pantolon ve yakasız ceketten oluşuyor. Kolları 'zilek'li geniş ve püsküllü. Başa ise el örgüsü başlık ve puşi kullanıyor. Erkek çoraplarına “gallik”, “dizleme” ve “konçlu” olmak üzere üç isim veriliyor. Erkek çoraplarında bazı hayvan motiflerinden oluşan nakışlar da dikkat çekiyor. Ayakkabı olarak kış aylarında çevresi kasnaklı, altın deri ya da kıl ip örgüsü, üstten bağcıklı 'hedik' giyiliyor. Yaz aylarında ise, “mazdu”, “ham” ve “dedemburnu” denilen çarıklar giyiliyor.
