Dersim’de yaylacıların çileli yaşamı

Hayvancılıkla geçimlerini sağlayan ve her yıl yaylaya çıkmak zorunda olan Şavaklıların göç hikâyesi içerisinde birçok sorunun yanında her yıl yeni bir umut, yeni bir telaşı beraberinde getiriyor. Her yıl yaşadıkları sıkıntıları aktaran Şavaklı yaylacılar, en çok da emeğinin karşılığını alamadıkları için sıkıntı yaşıyorlar. Şavaklı yaylacılar, hem devletin gerekli desteği vermemesinden hem de yaylaya çıktıkları yerlerde yaşayan halkın kendilerini istemesine kadar birçok sorunla mücadele ediyor.

Hayvancılığın her geçen yıl kendileri için zorlaştığını ifade eden Mustafa Aykut, “Sorunlarımız çok büyük. Çok zor bir mesleğimiz var. Çok eziliyoruz. Bu işi az insanla yapıyoruz. Çocuklarımızın dışarda, çoğu okuyor. Burada bir kadın bir erkek kalıyoruz. Ondan dolayı çoban alıyoruz biz. Paramızın çoğunu çobana veriyoruz. Ben 4 tane çoban almışım. Ayda 30 milyar para veriyorum çobanlara. Türkiye’deki genel müdürler o kadar para almıyordur. Mecbur kimse olmadığı için vermek zorunda kalıyoruz. Sonbaharda kayıt alıyoruz bakıyoruz ki borçluyuz. Oraya gitmişburaya gitmiş. Babamızın mesleği mecbur yapıyoruz” sözlerini kullandı.

Aykut sözlerine şöyle devam etti: “Çocuklarımız üniversite mezunu ama iş bulamıyorlar. Onlar da ortada kalmışlar. O kadar onlara masraf yapıyoruz iş yok ne yapsınlar. Mecbur biz onlara da bakmak zorunda kalıyoruz. Biz çobanlara da kendimize de bakıyoruz. Günde iki defa hayvanları sağıyoruz sonra onları peynir yapıyoruz. Peynirleri de buradaki tüccara veriyoruz. Tüccarlar burada günlük olarak alıyorlar. Biz her yıl peynirimiz kaça gidiyor bilmiyoruz bu dağda. Biz sonbaharda ne kar etmişiz ne zarar etmişiz bakıyoruz ki elde hiçbir şey yok. Fiyat belli değil fiyat yok”

Yaylaya çıktıkları yerlerde halkın kendilerini istemediklerini söyleyen yaylacı Cebrail Aybar ise, “Buradaki halk bize kızıyor. Aslında herkes bize kızıyor, laf söylüyor. Biri diyor benim yerime geldin, biri diyor benim arılarım var. Biz de geldik bu dağa o kadar para verdik. Başka gidecek yerimiz de yok. Yukarlara çıksak oralara hala karlı mecburuz burada kalmaya. Sonra peynir yapıyoruz satıyoruz ama peynirimiz de para etmiyor. Biz değil tüccar para kazanıyor burada” dedi.

Yayla hayatında birçok zorluklarla mücadele etmek zorunda kalanların başında ise kadınlar geliyor.

Yaylacı kadınlardan Hatice Aykut da çaban tutmanın pahalı olmasından devletin kendilerine destek olmamasına kadar birçok konuya değiniyor. Son olarak söz alan kadınlardan Sakine Doğan ise kadın olarak birçok zorlukla karşı karşıya olduklarını belirtiyor.

Doğan, “Zorluklarımız çok. Ekmek yapıyoruz, hayvanları sağıyoruz, peynir yapıyoruz, yemek hazırlıyoruz çalışanlara. Anlayacağınız işimiz çok zordur”dedi.

Haber: Kenan Korkmaz