Dersimlilerden Kırmancki seçmeli ders çağrısı

Alevi nüfusunun en yoğun olduğu Dersim'de, "kaybolma tehlikesi" altında olduğu bilimsel raporlara konu olan Kırmancki'nin (Zazaca) yaşaması için vatandaşlar, 20 Ocak'ta sona erecek olan seçmeli dersler için ailelere çocuklarının ana dilini seçmesi için çağrıda bulundu.

Süleyman Özmen, "Dilimiz önce evde  konuşulsun, anne ve baba  konuşsun etraftaki insanlar konuşsun. Bu bizim dilimizdir. Tabi ki bunun dışında bir adımında okullarda atılması gerekiyor. Eğer okullarda bu dil öğretilirse, anne babalar çocuklarını bu derse göndersinler ve çocuklar okulda da bu alfabeyi ve dili iyi öğrensinler" dedi.

UNESCO'ya göre, dünya üzerinde kaybolmakta olan dillerden 18 tanesi Türkiye'de bulunuyor. Bu diller arasında Kırmancki (Zazaca) da bulunuyor.

Sinan Baytekin de, "Dilimiz Zazaca kaybolma tehlikesi yaşıyor. Sadece evde konuşuluyor ve eskisi gibi konuşulmuyor. Çocuklarımızın da öğrenmesi gerekiyor. Çocukların okulda bu dili öğrenmesi gerekiyor. Bu aralar okullarda seçmeli dersler başladı. Çocuklarını göndersinler ve Zazaca'ya kayıt yaptırsınlar" diye konuştu.

Dilin yaşaması için önce ailede konuşulması gerektiğini ifade eden vatandaşlar, herkesin diline sahip çıkması gerektiğini belirtiyor.

Musa Halbori, "İnsanlar dilin sahip çıksın, pirlerimiz, dedelerimiz Türkçe bilmiyorlardı dillerini konuşuyorlardı, bizim  soyumuz budur. Biz nasıl dilimizi unutalım, herkes bu yolu takip etsin, bu yoldan ayrılmasın ve diline sahip çıksın" ifadesini kullandı.

Cihangir Yıldız, "Bizim dilimiz Xızırın dilidir. Gençlerimize ve yaşlılarımıza sesleniyorum, dilimizi konuşun,  dilimizi unutmayın, dilimizi çocuklarınıza, kardeşlerinize öğretin, dilimiz Xızırın dilidir" dedi.

Seçmeli ders için çağrı yapan Bülent Yüksel de, "Anne ve babalar çocuklarına bu seçmeli dersi seçsinler. Yoksa bu dil yok olur yazık olur. Bunca emek var bu dil için  bu emekler yok olmasın" şeklinde konuştu.

Göç ve İnsani Yardım Vakfı (GİYAV) 2021 yılında, "Türkiye'de Zazacanın Konuşulduğu Bölgelerde Dilin Kullanımı ve Geleceğe Dair Öngörüler" başlıklı bir rapor yayımladı.

"Anadilinizi ne düzeyde biliyorsunuz" sorusuna; "Konuşuyorum, anlıyorum ve yazabiliyorum" diyen çocukların oranı 7,9 olarak tespit edildi. "Konuşuyorum, anlıyorum ve yazabiliyorum" diyen ebeveynlerin oranı ise 8,7 oldu.

Anadili Zazaca olan çocuklar "Anadilinizi kimler aracılığıyla öğrendiniz?" sorusuna yüzde 67,2'si aileden öğrendiğini, yüzde 32,8'i ise komşu ya da arkadaşlardan öğrendiğini söyledi.

Çocukların yüzde 86,7'si "Anadilinizi öğrenmek ve daha iyi konuşmak ister misiniz" sorusuna 'evet' yanıtını verdi. Bu soruya 'evet' diyen ebeveynlerin oranı ise yüzde 91,6 oldu.

Yine "Anadilinizi öğrenmek için kurs imkânı olsa katılır mısınız" sorusuna çocukların yüzde 67,2'si, ebeveynlerin yüzde 66,7'si 'evet' dedi. Ebeveynler "Çocuklarınıza anadillerini öğretmek için çaba harcıyor musunuz" sorusuna yüzde 64,1 oranında da 'evet' yanıtın verdi.

Araştırma Zaza ailelerde evin içinde kullanılan dilin yüzde 56,1 ile Zazaca olduğunu vurgularken, evde konuşulan ikinci dilin ise yüzde 43,9 ile Türkçe olduğunu tespit etti.

HABER: ALİ HAYDAR GÖZLÜ