• BIST 9138.22
  • Altın 2325.105
  • Dolar 32.3778
  • Euro 35.0091
  • İstanbul 20 °C
  • Ankara 21 °C
  • Tunceli 19 °C

ÇERXÊ MI ÇEREXİNO

Haydar ŞAHİN
Haydar Şahin
Rew ra jü dewe bena, na dewe de jü rusıme beno. Rusımê na dewe, jü doman ke ma u piyê xo ra pia sey mend, u çê ra cêni u mêrdê xo ra pia ke merdi, sarê a dewe i domani yan ki a domane kenê pil. Dewe de roz çêyê na domani yan ki domane beno çê xo, keno mırd. Hatan ke domane yan ki doman kut des u heşt serri. Eke domane/doman kut des u heşt serri , endi ebe xo bıguriyo, ebe xo, xo weyiye kero.
Na dewe de ki rozê mêrde u cêniye mırenê, dine dıme ra jü lazê xo maneno. Na dewe her roz jü çê, na lazeki beno çê xo, kenê mırd, kınc u kola di danê pıra. Endi roci, heşti, asmi, asmu ra dıma serri vêrenê ra, lazek kuno des u heşt serri. Eke lazek beno des u heşt serri, sarê dewe cı ra vanê, ‘endi tu biya pil, kuta des u heşti serri; so bıguriye; ebe xo, xo weyiye bıke!’ 
Lazek piyê xo ra hêga, çairi, tulê ke cı rê mendê, kuno ra cı ke bıguriyo, karê xo bıkero. Hama sono verê senê kari, dest u paê xo nêcênê ke bıguriyo. Rozê, dı roji nia; nia dano ke nêbeno, vano, ‘ez se bıkeri ke dest u paê mı rabê, ez xorê bıgurine.’ Dewe de sono lewê jüyê de rıspi , cı rê hal u mezalê xo vano. Kokım lazeki ra vano, “Çerxê Aru esto, ucay sero ki jü pasê xo esto. Tuya ke şêrê uca, arê tu bıgureno ke dest u paê tu ki rabê.” 
Lazek kuno ra rae, sono lewê pasaê Aru, salê arê xo bıguriyo, kemera arê xo bıçerexiyo. Lazek beno ra rast, kuno rae, xeylê rae sono. Xeylê ke şi, rae sero hesê ramerrediyaiyo. Lazek kuno nejdiyê heşi. Heşi ra vano, 
“Ma be xêr di!” Hes vano, 
“Xêr be sılamet! Peya kata sona?” Lazek vano, 
“Ez sonane lewê pasaê Aru”. Hes vano, 
“Çıra sona ke?” Lazek vano, 
“Dest u paê mı nêcênê kar bıkerine. Sonane lewê saê Aru ke çerxê mı bıçarno, salê dest u paê  mı rabê!” Lazek heşi ra pers keno, 
“Tu çıra nia rae sero merrediya ra?” Vano,
“Cori (caran) pers meke! Teliyê şiyo pasna mı ra, lınga mı mosa, nêşikinane rae ra şêrine. Amane rae ser ke salê jü ke ama, na lınga mı de nia dero. To rê zamet, na bınê lınga mı de nia de, ala se biyo.” Lazek nia dano, vano, 
“Lınga tu zaf rêm gırê do. Ezane ke kardi pırodi, rêm şêro ke çı şiyo lınga to ra, salê bıvênine.” Hes vano, 
“Hiya, zê vatena xo bıke.” Lazek kardi dano pıro, lınge ra rêm voz dano. Lazek dest nano ro cao mosae, rêm rınd cı ra keno thal. 
Dıme ra cao ke kardi da pıro, uca tenê keno ra, nia dano ke jü teliyo de gırs şiyo pıra. Lazek heşi ra vano, 
“Jü teliyo de gırs şiyo lınga to ra, ez nethawron ke lınga to ra na teli boncine.” Hes pers keno, 
“Çıra neşkina?” Lazek vano, 
“Wıle, mı ke unt, lınga tu zaf dezena, tu dezê xo ver mı rê thawa kena, to ra terson.” Hes vano, 
“Tu meterse, tu mı rê rındêni kena, ez cori nejdiyê tu nêbenane.” Lazek beno teli re, cı ra onceno. Hes tenê beno jibe-jiba xo, hama her çi vêreno ra. Dıme ra dezê lınge sono, beno asan (reet). Hes lazeki ra vano, 
“uyo ke tu sona lewê pasaê aru, mı vera saê aru rê zaf sılam vaze! Pasaê aru ra vaze, mı rae sero jü hes di, hes vano, ‘ez çıtur weyiye bine, çı burine ke vêsan memanine.’ Tı ke doti ra peyser ama, ez naza rae sero raa tu piyon, to ra pers kenane.”
Lazek beno rast sono. Xeylê ke sono, rastê jü resperi beno, resper hao hêga dero. Sılam dano cı, lazek resperi ra vano, 
“Bıra, rast bêro!” Resperı ki vano,  
“Xêr miyan de bê.” Hal xatırê jübini pers kenê. Resper lazeki ra pers keno, 
“Nia kata sona, koti ser sona?” Lazek vano, 
“Dest u paê mı nêcênê, sonane pasaê aru, salê çêrxê mı bıçerexno, dest u paê mı, rabê, salê ez ki xorê bıgurinine.” Resper vano, 
“uyo ke tu sona, pasay rê zaf sılamê mı vaze. Pasaê aru ra vaze, ‘ez rastê jü resperi biyane, resper pers keno, ez jü kod toxım ke erzon hêgay, paiz uncia jü kod hev cı ra cênane. Çıra na hêgaê mı toxım ra jêde hev nêdano?’ Ala pasa se vano. Tu ke dot ra ama; bê, mı ra vaze.” Lazek vano, 
“Hini bo ke, ez pasaê aru ra pers bıkerine.” Lazek resperi ra xatır wazeno, beno rast, sono. Xeylê ke sono, rastê jü saraiye yeno. Nia tenê beno nejdi, baxçê saraiye de nia dano ke, jü pasao de gênc tey cêreno. Lazek beno nejdi, vano, 
“Ma be xêr di!” Pasa vano,
“Xêr miyan de bê! Tu kama? Nia kata sona?” Lazek namê xo vano, kata ke sono, ae vano. Pasa vano, “Uyo ke tu sona lewê pasaê çerxu, cı rê zaf sılamê mı vaze! Pasaê çerxu ra vaze, ‘mı jü pasa di, vano, na halê mı se beno?’ Dot ra ke ama; bê lewê mı, çı ke vato, tu ki mı ra vaze.” Lazek vano, 
“Çımanê mı ser, cı ra pers kenane, çı ke vat, yenane, to ra vanane.” Lazek naza ra ki beno ra rast, zaf rae sono, peyniye de jü deşte (raste) vineno ke çı bıvino: Her ca jê kemaranê arey kemeri estê, zuqane çerexinê. Zerrê na çerxu de taê xo ki neçerexinê. Lazek son bertengê çêveri, lêlê kemaranê arey nêverdanê na lazek ravêro, şêro. Cı ra pers kenê, “tu kama? Kata sona? Wazena ke şêrê lewê kami?” Lazek hal –mezalê xo cı re qesey keno! Vano, 
“Ez wazenane ke şêrine lewê pasaê çerxu, cı ra vajine, çerxê mı bıçerexno.”
Lêley sonê, pasay ra vanê, pasa ki destur dano cı. Ni yenê, lazeki cênê, benê lewê pasay. Hal mezalê xo ke pasay rê qesey keno, pasa uca çerxê di keno ra, endi çerxê lazeki çerexino. Lazek kotio beno ra rast ke şêro, pasa lazeki ra vano, 
“Tu rae ra ama, kam di, kam nêdi?” Lazek vano, 
“Hiya, ez ke dotı ra amane, mı jü hes di, yê heşi sıma rê zaf sılamê xo bi! Heşi vat, ‘ez çı burine, çıtur xo weyiye kerine, a mı ra vazo.’” Saê aru vano,
“Heşi ra vaze, kamo ke karê xo nêzano, kamo ke kara xo nêzano, lapaçê na bomu re dero, ine xorê buro.” Lazek vano, 
“Sarê u çımanê mı ser, ez cı ra vanane. Ez ke dotı ra amane, mı jü ki resper di, yê di ki to rê zaf sılamê xo bi. İ resperi pers kerd, vat, ‘jü hêga de mı esto, jü kod hev ke erzenane cı, paiz uncia jü kod genım yeno. Ez se bıkeri ke na hêgaê mı ra zaf hev bêro?’” Pasa vano, 
“Tu ke şiya di, sılamê mı ki cı rê vaze. Zerrê hêgaê di de zerrni estê, thılsımê zerrnu ra genım jêde nêbeno. Zerrnu ke hêgay ra vezo, u tawi zaf hev cı ra vejino.” Lazek vano, 
“Resperi ra dıma ki mı jü pasa di, yê di ki to rê zaf sılamê xo bi. İ pasay ki vat, ‘pasaê aru ra pers bıke, na halê mı se beno?’” Pasaê çerxu, vano, 
“Tu ki mı vera di rê sılamê mı bere. İ pasay ra vaze, ebe xo çêneka azeba, ca u cangê xo zafê, ebe xo pasawa, xorê bızewejiyo, çêf u refê xo de nia dero.” Lazek nine ki museno, lewê pasaê çerxu ra beno rast, sono.
Lazek natı ra ke sono, verênde rastê pasae beno, sılam dano cı, sono lewe. Pasae cı ra pers kena, nu ki vatena pasaê çerxu cı ra vano. Pasaê vana, 
“Uyo ke tu musa, ez çênekane; bê, mı de bızewejiye, ma pia ref u çêfê xo bıramime.” Lazek vano, 
“Nê, yê mı çerxê mı çerexino, ez xorê sonane.“ Xatır wazeno, beno ra rast, sono. Xeylê ke sono, rastê resperi beno, di rê ki vatena pasaê çerxu cı ra vano. Resper ki vano, 
“Yê mı kesê mı çino; bê, ma xorê bıraê jübini bime, zerrnanê xo vezenime, mın u to rê besê!” Lazek vano, 
“Nê,yê mı çêrxê mı endi çerexino.” Xatır wazeno sono. 
Uncia xeylê ke sono, endi peyniye de rastê heşi beno. Sılam dano cı, hal - xatırê jübini pers kenê. Hes vano,
“Tu çı werdo, çı sımıto, to rê bo! Çı ke diyo ki, mı ra ki vaze! Peyniye de ki pasaê çerxu serba mı to ra se vat, ae mı ra vaze!” Lazek vano, 
“Nata şiyane, mı jü resper di, persê di, jü kod toxım erzono hêga, hama paiz uncia jü kod genım cı ra vejino. Toxım thawa nêjêdino. Mı ki na vatena resperi pasaê çerxu ra vate. Pasay mı ra vat, ‘yê resperi zerrê hêgaê di de zerrni estê, coke ra toxım nêjêdino. Zerrnu ke vezo, u tawi cı ra zaf genım vejino. Mı ki vatena pasay resperi ra vate, resperi ki mı ra vat, ‘bê, zerrnu vejime, yê mı kesê mı çino, na zerrni mın u to rê hatan merdene besê.’ Mı nêwast, çıke çerxê mı çerexino. Resperi ra tepia ki mı jü pasa di, i ki halê xo pasay ra pers kerd. Pasay vat, ‘a jü çêneka de azeba; bızewejiyo, ca u cangê dae zafê, buro, hal u çêfê xo de nia dero.’ Pasae ki mı ra vat; ‘uyo ke tu zana, ez çênekane; bê, ma pia bızewejime, çêf u refê xo de nia derime.” Hes pers keno, 
“Ma, tu se vat?” Lazek, 
“Mı dae ra ki vat, ‘yê mı çerxê mı çerexino, ez xorê sonane’.” Hes vano, 
“Ma, Pasay mı rê se vat?” Lazek vano, 
“Pasay to rê ki vat, kamo ke karê xo nêzano, kamo ke kara xo nêzano, bomanê henênu xorê buro.” Hes lazeki ra vano, 
“Pasae rasta tu bena; çêneka, tey nêzewejina. Resper to ra vano, ‘bê, zerrnu vejime, pia bıramime, hatan merdene mın u to re besê’, tu nêwazena. Ma, ez to ra rınd, to ra zaf kami bom bıvini?”

Çıme: Khalıkê mı Kêkıl
Bu yazı toplam 65349 defa okunmuştur.
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Bu yazıya henüz yorum eklenmemiştir.
Yazarın Diğer Yazıları
123456
Tüm Hakları Saklıdır © 1971-2023 Dersim Haber | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.
Tel : 0 (428) 212 10 16 | Faks : 0 (428) 212 10 16 | Haber Scripti: CM Bilişim